با تعریف پله آشنا شوید
پله ها در زیبایی و طراحی ساختمان نقش بسزایی دارد.در ابتدای مقاله تعریفی از پله را برای شما ارایه داده ایم.
تعریف پله
پلکان وسیله معمول دسترسی در بین طبقات ساختمان است. پلکان را باید طوری ساخت که امکان دسترسی آسان، راحت، ساده و ایمنی را توسط آن به بالا و پایین فراهم سازد.
پله به عنوان یک عنصر ارتباط عمودی نقش بسیار مهمی دارد در موقع پایین یا بالا رفتن از پله نقطه دید ما نسبت به فضا دائم تغییر می‌کند و همین حرکت نوعی کنجکاوی را در ما ایجاد می‌کند و این سوال که در پایین (یا بالای) پله چه چیزی در انتظار من است؟
طراحی پله-1
پله نیز علاوه بر خاصیت کاربردی دارای یک جنبه قوی روانشناسی و نمادین است و از این جهت می‌تواند با درب شباهت داشته باشد. پله راهی به بالا، به جایی برتر از مکان زندگی دنیوی است.
پله وسیله‌ای برای عروج است، صعود را باید پله پله طی کرد. عبدالحسین زرین کوب، نویسنده معاصر ایرانی در کتابش ملاقات و رسیدن به خدا را پله پله طی می‌کند. به این ترتیب پله می‌تواند وسیله‌ای برای القا و بیان عظمت در معماری باشد.
اگر بخواهیم نگاهی به تاریخچه پله بیندازیم، ابتدا از نردبان شروع می‌کنیم که اولین پلکان و کوتاهترین راه ارتباطی بین دو مکان غیر هم سطح است، که به علت یک سری مشکلات خاص خودش فاقد کیفیت فضایی یا معماری مناسب است.
سطح شیبدار نوع دیگری است که انتقال از طبقه‌ای به طبقه دیگر را به تدریج میسر می‌سازد و اختلاف ارتفاع را به آسانی از میان بر می‌دارد. به خاطر شیب ملایم، فضایی که برای سطح شیبدار در نظر گرفته می‌شود به طور قابل ملاحظه‌ای از فضای پله بزرگتر است.
عملکرد یک پلکان شکل آن را معین می‌سازد و در ضمن به فضای در برگیرنده اش شکل می‌بخشد. در شکل دادن به یک پلکان مسائل مختلفی از جمله مسیر گردش پلکان، نیاز آن به یک کاج پله -معمولاٌ عمودی -محل مناسب پلکان در نقشه همکف، ساختمان و مصالح سهیم اند.
پلکان مارپیچ سبک رومانسک به صورت استوانه‌ای بود که تورفتگی خاصی را در طر ح بنا اشغال می‌کرد و یا به زور درون برج مدوری قرار داده می‌شد. این مدل هیچ نورگیری نداشت و طرز عمل آن مثل یک دالان عمودی جهت حمل و نقل مردم به بالا و پایین بود.
در دوره گوتیک، پلکان توسط طاق‌ها، ستون‌ها، نقش و نگار و تزئینات آراسته می‌شد در نتیجه روشنایی می توانست به داخل بتابد و امکان دیدن فضای بیرون وجود داشت.
در قرن شانزدهم به برج‌های پله‌ای بر می‌خوریم که بیرون از ساختمان به طرف بالا امتداد می‌یافتند و آشیانه کلاغی در بالای آن‌ها بود علت ایجاد این نوع پلکان ارتباط آن با عملکرد اجتماعی آن دوره بود.
در کاخ‌های باروک کاج پلکان به صورت تالار نمایشی در می‌آید و خود پلکان جزئیات زرق و برق داری دارد، ابعاد آن بزرگتر از اندازه معمول است و به صورت چند رشته پلکان بالا می‌رود. این نوع پلکان روشن و پر نور است.
در قرن نوزدهم، پلههای مسکونی معمول در وین به حد کمال خود رسیدند. پلههای مخفی از سنگ طبیعی یک طرف گیردار، ضخامت بسیار کم مصالح، دهانه وسیع بین چند رشته پله، طراحی استادانه دست انداز پله و دستگیره نرده برجسته از خصوصیات این پله‌‌‌ها به شمار می‌رفت.
کاج پلکان که اکثر موارد از سقف نور می‌گرفت و غالباٌ علاوه بر فواره، مجسمه و نیمکت‌های سنگی هم در آن قرار داشت در ساختمان‌های مسکونی اتوواگز این جزئیات به صورت شاهکار‌‌‌های معماری در آمده اند.
درسال‌های بعد از جنگ جهانی به دلایل اقتصادی از ابعاد فضا کم شد و پلههای بزرگ بی درنگ قربانی گردیدند. به همین خاطر در ساختمان‌های جدید، پلههای صرفاٌ عملکردی داریم.
آن‌ها به صو رت اتصال پاگردهای باریک به رشته‌های پله‌ای کوچک دیده می‌شوند. دهانه وسیع بین رشته‌های پله که معمولاٌ اجازه دیدن طبقه‌ای را از طبقه دیگر می‌داد تقریباٌ به طور کلی از میان رفته است.
پله‌‌‌ها که قبلاٌ مکان مهمی برای ارتباطات انسانی بود، باید اهمیت در خور خود را در ساختمان باز یابد. تبدیل آن‌ها به فضا‌‌های دلپذیر کار مشکلی نیست. فضایی که نور کافی داشته باشد و اجازه تماشای بیرون را نیز بدهد و اشعه خورشید که از نورگیر سقف نفوذ می‌کند به آن روح می‌بخشد.
اگر پاگرد‌‌ها گنجایش قرار گرفتن نیمکتی برای استراحت یا فضایی برای گفت و شنود داشته باشد، لازم نیست که عرض پله زیاد باشد و 1.15 تا 1.20 متر کافی است.
پله‌‌‌ها و فضای اطراف آن، بخش حساسی در ترکیب معماری ساختمان به شمار می‌روند. عملکرد آن در جهت دسترسی به طبقات مختلف زمانی معنا پیدا می‌کند که چگونگی این امر بلاواسطه قابل مشاهده باشد.
عملکرد پلکان وقتی مفهوم روشنی می‌یابد که پلکان به عنوان وسیله جهت یابی در ساختمان عمل کند. امروزه به جای آنکه راه‌‌‌ها و پله‌‌‌ها از طریق موقعیتشان، ارتباطشان با ورودی و شکل خاص آن‌ها طوری سازمانی یابند که نقشه ساختمانی به راحتی درک شود و بازدید کنندگان به آسانی مسیر خود را بیابند از سیستم‌های راهنمای فنی و گرافیکی برای این کار استفاده می‌شود.
اگر یک ساختمان احتیاج به چندین راه پله داشته باشد طبقه بندی آن‌ها از نظر اهمیت و میزان استفاده می‌تواند در طرح آن‌ها آشکار باشد به صورتی که فضاهایی به وجود آیند که با هم اشتباه نشوند.
انواع پله
در ادامه به معرفی انواع پله از نظر فرم، جنس، کاربری و … میپردازیم.
الف- از نظر فرم
راه پله مستقیم
راه پله مستقیم با 4 دور چرخش
راه پله قوسی
راه پله با پله های مایل
راه پله مستقیم با نیم دور چرخش
راه پله سبدی پایگرد
راه پله با 4/1 چرخش در بالا
راه پله مستقیم پاسگی همراه با چرخش
راه پله با نیم دور چرخش
راه پله با 4/1 چرخش در پایین
راه پله با ستون پله باز همراه پاگردهایی در قسمت 4 گردش
راه پله بیضی
راه پله با 4/1 چرخش در بالا و پایین
راه پله سلطنتی
راه پله حلزونی یا مارپیچی
راه پله با 4/1 چرخش در بالا و پایین درجهت مخالفت
راه پله با سه پلکان مستقیم و یک پاگرد در قسمت 4 گردش
راه پله هندسی
راه پله مستقیم با پاگرد
راه پله با چهار پلکان راه چهار طرفه
1) راه پله مستقیم
پله مستقیم بدون پاگرد رایج ترین نوع پله در ساختمان‌های مسکونی است. زیرا ساخت آن راحت تر است و مستقیم از طبقه‌ای تا طبقه دیگر صعود می‌کند.
